Werking van vitamine D op het immuunsysteem
In brede zin worden vitamines worden uitsluitend via de voeding opgenomen.
Vanwege de werkingswijze is vitamine D in feite een prehormoon: het kan ook door het organisme worden aangemaakt, op de huid Het circuleert in het bloed om bepaalde celmechanismen te activeren of te desactiveren. Vitamine D speelt een belangrijke rol in ons immuunsysteem op verschillende niveaus(2) (3):
- Vitamine D behoudt de integriteit van het darmslijmvlies door de inwerking op de eiwitten die de verbinding vormen tussen de darmcellen. Daar de darmen de doorgangsplek zijn voor ziektekiemen, kunnen zij alleen via de darmwand in de bloedbaan terechtkomen. Als de darmwand verandert, is hij bijzonder doorlaatbaar zodat ziektekiemen kunnen passeren. Een gezonde darmwand is essentieel om dit te voorkomen, evenals een diverse microbiota.
- Vitamine D werkt in op het aangeboren immuunsysteem: het stimuleert de macrofagen en de dendritische cellen, de ‘frontsoldaten’ van het immuunsysteem. Ons organisme reageert zo heel snel bij een aanval.
- Vitamine D stimuleert ook het adaptieve immuunsysteem: het vergroot het aantal lymfocyten Th2, waardoor het ontstekingsremmend werkt.
- Vitamine D versterkt het mechanisme voor de eliminatie van ziektekiemen zoals de synthese van antimicrobiële stoffen door de immuuncellen.
- En ten slotte is vitamine D veel bestudeerd in het kader van de preventie van acute longontsteking. Blijkt dat vitamine D3 suppletie de kans vermindert om minstens eenmaal een luchtweginfectie te krijgen.
De verschillende vormen vitamine D: vitamine D2 en vitamine D3
Vitamine D is er in twee vormen:
- Vitamine D2, aanwezig in planten
- Vitamine D3, aanwezig in dieren en planten.
Als onze huid vitamine D aanmaakt, is dat vitamine D3.
Vitamine D2 en vitamine D3 kunnen beide worden gebruikt voor suppletie, met hoeveelheden uitgedrukt in internationale eenheden.
Door de internationale eenheden is een universele referentie mogelijk voor de dosering van de actieve vormen van vitamines en hormonen.
Ter informatie, een internationale eenheid = 0,025 microgram vitamine D3, en 1 ug vitamine D = 40 IE.
De vorm D3, beter gemetaboliseerd door het organisme
Eenmaal ingeslikt bindt de hele vitamine D3 zich aan een transporteiwit in het bloed om naar de lever te worden vervoerd. In de lever aangekomen ondergaat de chemische structuur een wijziging en ontstaat er een nieuwe vorm vitamine D (25(OH)D3). Deze nieuwe ‘circulerende’ vorm wordt gedoseerd als een bloedtest wordt afgenomen om de vitamine D-spiegel te bepalen.
Vanuit deze circulerende vorm wordt de actieve vorm van vitamine D aangemaakt, naar gelang de behoefte van het organisme. Als reactie op signalen die behoefte aangeven, ondergaat de chemische structuur van de circulerende vitamine D een nieuwe wijziging, wat voornamelijk gebeurt in de nieren (maar ook in andere cellen). In deze fase wordt de actieve vitamine D gevormd (calcitriol).
Vitamine D3 wordt beter gemetaboliseerd en leidt zo doeltreffender naar de actieve vorm van vitamine D dan vitamine D2(4).
Het juiste vitamine D-spiegel
Een goede vitamine D-spiegel is een circulerend niveau hoger of gelijk aan 75 nmol/l, ofwel 30 ng/ml. Deze dosering wordt toegediend aan het einde van de winter of het begin van het voorjaar.
Ongeveer 80% van de Fransen hebben een vitamine D-spiegel onder de 75 nmol/L, en hebben dus een vitamine D-deficiëntie.
Vitamine D-tekort is een gehalte lager dan 10 – 12 ng/ml, hetgeen veel zeldzamer is en voornamelijk voorkomt bij zeer oude mensen met aandoeningen zoals nierinsufficiëntie.
Er zijn verschillende parameters die deze algemene deficiëntie kunnen verklaren:
- Onvoldoende zon tijdens de winter; voor een volwassene in goede gezondheid zou blootstelling van de handen, onderarmen en het gezicht gedurende 10 à 15 min twee of driemaal per week van april tot oktober voldoende zijn voor de behoefte(1). Deze synthese is echter niet altijd optimaal in Frankrijk, vooral in de winter waarin het aantal zonne-uren onvoldoende is.
- Luchtvervuiling en bewolking filteren de UVB-stralen die de huid gebruikt voor de aanmaak van vitamine D3
- Voeding arm aan vitamine D2 en vitamine D3 (een van de belangrijkste bronnen van vitamine D3 is vette vis)
- Opgemerkt dient te worden dat ouderen en mensen met een gepigmenteerde huid (pigment werkt als anti-UVB-filter) een verminderd vermogen tot aanmaak van vitamine D3 hebben.
Preventie: hoeveel vitamine D3 per suppletie?
De Medische Academie schrijft een dagelijkse inname voor van 800 à 1000 IE. Deze gegevens zijn afkomstig van een herinnering van de aanbevelingen uit mei 2020 in verband met de coronapandemie.(5)
Gelijktijdige suppletie van magnesium kan worden aanbevolen, want dat draagt bij tot de activering van vitamine D (6). En volgens de wetenschappelijk literatuur is vitamine D alleen giftig als de ingenomen doses buitensporig zijn, rond de 50 000 IE/dag, en over een periode van meerdere maanden.
Voor meer persoonlijke informatie advies vragen aan een arts of apotheker, liefst geschoold in micronutritie.
